Protistler ve Mantarlar
Protistler ve Mantarlar
PROTİSTA ALEMİ
( Protistler )
Protistlerin Genel Özellikler:
- Protistlerin tamamı ökaryot hücre yapısına sahiptir. Yani zarlı çekirdek ve zarlı organelleri bulunur.
- Tek hücreli veya çok hücreli türlere sahiptir. Koloni halinde de bulunabilirler.
- Suda, karada, nemli topraklarda, bitki veya hayvanların atıklarının üzerinde yaşar.
- Ototrof ve heterotrof türlere sahiptir.
- Parazit ya da saprofit olabilir.
- Ayrıca ‘’Hem ototrof hem heterotrof ‘’ beslenen çeşitleri de vardır.
- Genellikle eşeysiz üremekle birlikte eşeyli üremede görülür.
Protistler:
1- Öglena:
- Kamçıları ile hareket ederler.
- Tatlı sularda yaşarlar. Tek hücrelidir.
- Kontraktil kofulları sayesinde fazla suyun ATP harcanarak dışarı atılmasını sağlarlar.
- Boyuna ikiye bölünmeyle eşeysiz olarak ürerler.
- Hem ototrof hem heterotroftur.
- Ototrof olarak; Işık varlığında kloroplastları sayesinde fotosentez yaparlar. Göz lekesi ışığa duyarlıdır.
- Heterotrof olarak; Karanlık ortamlarda besinlerini yaşadığı ortamdan hazır olarak alır.
NOT: Hücre duvarı bulunmaz, zarın etrafı PELİKULA denilen sert ve esnek yapıyla çevrilmiştir.
2- Trypanosoma :
- Kamçıları ile hareket ederler.
- Parazit ve patojendir. Tek hücrelidir.
- İnsana çeçe sineği ile bulaşır ve uyku hastalığına ( Afrika uyku hastalığı) neden olur.
- Özellikle Uganda , Tanzanya, Kenya, Etiyopya gibi Afrika ülkelerinde yaygın olan bu parazit kan yoluyla beyne ulaşır ve iltihaplanmaya neden olur. Bu durumda kişide uykuya eğilim, felç, yürüyememe ve konuşmada bozukluk, bayılma gibi durumlar ortaya çıkar.
3- Amip :
- Yalancı ayaklarla beslenir ve hareket ederler.
- Tatlı sularda yaşarlar. Tek hücrelidir.
- Heterotrofturlar. ( Fagositoz yoluyla beslenirler.)
- Bazı türleri patojendir. (İnsanda kalın bağırsakta yaşayan bir türü , (Entamoeba histolytica ) ‘’amipli dizanteri’’ denilen hastalığa neden olur. Burada bağırsak duvarı hücrelerini tahrip ederek kanamalara ve kanlı ishale neden olur.)
- Kontraktil koful fazla suyun dışarı atılmasını sağlar.
- Eşeysiz olarak ikiye bölünerek çoğalırlar. ( Asimetrik bir yapıları olduğu için ikiye bölünme her yönden gerçekleşebilir.)
4- Plazmodyum :
- Hareket yapıları yoktur. ( Sil, kamçı gibi.)Pasif olarak hareket ederler.
- Parazit ve patojendir. (Omurgalı canlıların doku hücrelerinde parazit yaşlar.
- Eşeysiz olarak , Spor oluşturarak ürerler. Metagenez yaparlar.
Metagenez ( Döl Almaşı): Eşeyli ve eşeysiz üremenin art arda gerçekleştiği üremeye denir. Plazmodyumun eşeyli üremesi sivrisinekte, eşeysiz üremesi insandayken gerçekleşir.)
- İnsana anofel cinsi dişi sinek ile bulaşır. Sıtma hastalığına neden olur.
♦Plazmodyum, parazit oldukları için besin kofulu ve kontraktil koful bulunmaz. Besinlerini difüzyonla alırlar.)
5- Paramesyum ( Terliksi Hayvan) :
- Silleri sayesinde aktif hareket ederler. Siller aynı zamanda beslenmede de yardımcı olurlar.
- Tatlı sularda yaşarlar.
- Heterotrofturlar.
- Vücutlarında ağız ve anüs olmak üzere iki açıklık bulunur.
- Ağız: Sillerin yardımıyla besinlerin fagositozla alınmasını sağlar.
- Anüs: Besin kofullarındaki sindirilmeyen artıkların dışarı atılmasını sağlar.
- Kontraktil koful: Fazla suyun ATP harcanarak dışarı atılmasını sağlar.
- Eşeysiz üreme ve konjugasyon yapabilirler.
- Hücrelerinde büyük ve küçük olmak üzere iki çekirdek bulunur.
- Büyük çekirdek : Metabolizma olaylarını ve eşeysiz üremeyi kontrol eder.
- Küçük çekirdek : Konjugasyonda görevlidir. ( Genetik çeşitliliği sağlatan eşeyli üremede görevlidir.)
- Eşeysiz üreme ve eşeysiz üreme görülür.
- Eşeysiz üreme: Enine ikiye bölünmeyle gerçekleşir.
- Eşeyli üreme: Konjugasyon ile gerçekleşir.
DİKKAT ET !
- Paramesyumdaki konjugasyon eşeyli bir üremedir. Çünkü konjugasyonu sonucu canlı sayısında bir artış olur. Paramesyumdaki konjugasyonun bakteri konjugasyonundan bir diğer farkı da gen aktarımının karşılıklı gerçekleşmesidir.
- Bakterilerdeki konjugasyonda canlı sayısı artmaz, sadece tek taraflı bir genetik bilgi aktarımı söz konusudur
6- Cıvık Mantarlar:
- Hücre çeperi taşımazlar. ( İsminden dolayı mantarlarla karıştırılabilir. Mantarlardan en önemli farkı hücre çeperinin olmamasıdır.)
- Belirli bir şekilleri yoktur.
- Yalancı ayaklarla hareket eder ve beslenmeyi sağlayan canlılardır. (Amipsi hareket ederler.)
- Nemi ve organik maddelerin zengin olduğu ortamlarda yaşarlar.
- Ormanlarda çürümekte olan yaprak üzerinde bol miktarda bulunur.
- Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür.
- Saprofit canlılardır. ( Doğadaki önemli ayrıştırıcılardandır.)
- Madde döngüsünde önemli bir görevi vardır.
7- Algler:
- Tek, çok ya da koloni formunda olan bitkilere benzeyen ökaryot canlılardır.
- Tatlı su, tuzlu su ve nemli ortamlarda yaşarlar.
- Kloroplast organeli vardır. Fotosentez yaparlar. Yeryüzünde üretilen besin ve oksijenin büyük bir kısmını algler üretir.
- Fotoototrofturlar.
- Çok hücreli olanlarda dokulaşma yoktur. Bu nedenle gerçek kök, gövde ve yaprak gibi organları yoktur.
- Eşeyli ve eşeysiz ürerler.
- Alglerde hücre çeperi olduğu için kontraktil koful yoktur.
- Pasif hareket ederler.
- Algler protein , vitamin ve mineral yönünden zengin olmaları neden ile besin olarak tüketilmektedir.
- Endüstriyel ve evsel atıkların temizlenmesinde alglerden yararlanılır.
- Antibiyotik üretiminde, kozmetik ve tıbbi ürünlerin yapımında, plastik ve boya üretiminde algler kullanılmaktadır.
⇒ Taşıdıkları pigmentlere göre;
- Yeşil algler
- Kırmızı algler
- Kahverengi algler
- Esmer algler
olarak gruplandırılır.
- Tek hücreli alglere örnek olarak; Diatom, Chlamydomonas algleri verilebilir.
- Çok hücreli alglere örnek olarak; Ulva (deniz marulu), Ulothrix algleri örnek verilebilir.
DİKKAT ET !
- Mavi – yeşil algler (siyanobakteri) prokaryotik canlılardır.
- Mavi – yeşil algler, sınıflandırmada algler içerisinde yer almazlar
NOT !
Plankton;
- Suda bulunan, aktif hareket etme yeteneği olmayan, akıntı yönüne bağımlı olarak hareket edebilen canlılara verilen genel isimdir.
- Bu canlıları bitki, hayvan ya da bakteriler olarak sınıflandırmamız zordur.
- Çünkü fotosentez yapan planktonlar fitoplankton; diğer planktonları yiyerek beslenen tüketiciler zooplankton ve ayrıştırıcı olanlar bakteri planktonları olarak isimlendirilir.
Yakamoz;
- Mikroskobik bir deniz canlısının çıkardığı ışık sonucu oluşur.
- Genelde Ay’ın deniz yüzeyinde yansıması olduğu sanılır ki aslında bu “mehtap ” olarak isimlendirilen olaydır.
- Yakamozun gözlemlenebilmesi için diğer ışık kaynaklarının (güneş, ay ve şehir ışıkları) yakamoz ışıklarını bastırmaması gerekir.
Protistlerin Önemi ve İnsan Sağlığı İle İlişkisi
1- Kirli suların temizlenmesinde kullanılır. Protistalar suda kirlenmeye neden olan kimyasal maddeleri parçalayarak ve kirlilik sonucu oluşan bakterileri tüketerek suyun temizlenmesine neden olurlar.
2- Protistlerin sularda yaşayan türleri burada yaşayan balıklara ve diğer hayvanlara besin kaynağı olur.
3- Tek hücreleri alglerden Diyatomelerin ölü kabukları deniz tabanına çöker ve birikerek ’’ diyatome toprağını ‘’ oluşturur. Bu torak; deterjan, cilalar, boya temizleyicileri, yağların renk ve koku gidericileri, gübre, diş parlatıcı tozu yapımı gibi bir çok alanda kullanılmaktadır. Ayrıca izolasyon ve filtrelerde kullanılmaktadır.
4- Esmer alglerden elde edilen ve ‘’ algin ‘’ denilen madde jelleşme ve koyulaşma özelliğine sahip olduğundan dondurma yapımında kullanılmaktadır.
5- Kırmızı alglerden elde edilen ve ‘’ agar ‘’ bakteri kültür ortamının en önemli maddesidir. Agar ayrıca hamur işleri ve konservecilikte de yaygın olarak kullanılmaktadır.
6- Bazı tek hücreli Protistlerin ’’ kalker’’ veya ‘’silisten’’ oluşan kabukları bu canlılar öldükten sonra okyanus diplerinde birikerek kireç taşı, tebeşir ve kuvars gibi silisli kayaların oluşmasını sağlar.
7- Protistlerin bazı üyeleri de insanlarda hastalıklara neden olur.
8- Algler su ortamının üretici canlılarıdır. Fotosentez yaparak deniz ve okyanuslarda yaşayan canlılar için besin ve oksijen üretirler. Ancak, alglerin aşırıcı derecede çoğalması, suyun renginin, kokusunun ve ekolojik dengenin bozulmasına neden olur.
Bakteri, Arkebakteri ve Protista Alemlerindeki Canlıların Karşılaştırılması :
- Tek hücreli canlılar mikroorganizmalar olarak adlandırılabilir.
- Bakteri aleminin tamamı, arkebakteriler aleminin tamamı ve protista aleminin büyük bir çoğunluğu tek hücreli canlılardan oluşur.
- Protista aleminde bulunan amip, öglena, paramesyum ve plazmodyum tek hücrelidir. Algler ve cıvık mantarlar tek hücreli olarak bulunabileceği gibi koloni halinde de yaşayabilirler.
KONU TARAMA
Soru:1. Protista alemi içerisinde aşağıdaki beslenme çeşitlerinden hangisi yoktur?
A) Fotoototrof beslenme B) Parazit beslenme C) Kemoototrof beslenme D) Heterotrof beslenme E) Saprofit beslenme
Cevap:1. C
Açıklama:
A) Fotoototrof beslenme. Var. ( Örneğin, öglena hem ototrof ( fotoototrof) hem de heterotrof beslenir. )
B) Parazit beslenme. Var. ( Örneğin, Plazmodyum.)
C) Kemoototrof beslenme. Yok. ( Kemoototrof beslenme sadece prokaryot hücreler tarafından gerçekleştirilir.)
D) Heterotrof beslenme. Var. ( Örneğin, paramesyum)
E) Saprofit beslenme. Var. ( Örneğin, cıvık mantarlar.)
Soru 2. Protistler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Tek hücreli veya çok hücreli türlere sahiptir.
B) Hem ototrof hem heterotrof beslenen çeşitleri de vardır.
C) Bazı türlerinde hem eşeysiz hem de eşeyli üreme görülebilir.
D) Parazit ya da saprofit olabilir.
E) Çok hücreli olanlarda dokulaşma vardır.
Cevap:2. E
Açıklama:
A) Tek hücreli veya çok hücreli türlere sahiptir. Doğru. ( amip tek hücrelidir , alglerin çok hücrelileri ( deniz yosunu) vardır.)
B) Hem ototrof hem heterotrof beslenen çeşitleri de vardır. Doğru. ( Öglena)
C) Bazı türlerinde hem eşeysiz hem de eşeyli üreme görülebilir. Doğru. (Örneğin, algler, cıvık mantarlar, paramesyum, plazmodyum gibi.)
D) Parazit ya da saprofit olabilir. Doğru. (Örneğin, cıvık mantarlar, saprofittirler, plazmodyum parazittir.)
E) Çok hücreli olanlarda dokulaşma vardır. Yanlış. (Çok hücreli olanlarda dokulaşma yoktur. Bu nedenle gerçek kök, gövde ve yaprak gibi organları yoktur.)
Soru 3. Paramesyum ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
I. Büyük çekirdek konjugasyon olayını denetler.
II. Tek hücreli ökaryot canlıdır.
III. Kontraktil koful aşırı suyu dışarı atarken ATP harcanmaz.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I. II ve III
Cevap:3. B
Açıklama:
I. Büyük çekirdek konjugasyon olayını denetler. Yanlış. ( Büyük çekirdek metabolizma olaylarını ve eşeysiz üremeyi kontrol eder.)
II. Tek hücreli ökaryot canlıdır. Doğru. ( Protistler ökaryot hücre yapısına sahiptir.)
III. Kontraktil koful aşırı suyu dışarı atarken ATP harcanmaz. Yanlış. ( ATP harcanır.)
Cevap: 4. A
Açıklama:
I. grafik: Ortaktır. ( Protein sentezidir.. Sahip oldukları ribozom organeli ile her ikisi amino asitlerden protein oluştururlar.)
II. grafik: Ortak değildir. ( Sadece öglena için çizilebilir. Çünkü, CO2 özümlemesi ile glikoz yani organik madde üretimidir. Bu olayı fotoototrof olan canlılar gerçekleşir. Öglena sahip olduğu kloroplast organeli sayesinde ışıklı ortamalar da fotosentez yapabilir. Ancak paramesyum fotosentez yapamaz, heterotrof beslenir.)
III. grafik: Ortaktır. ( ATP üretimidir . Sahip oldukları mitokondri organeli ile her ikisi de oksijenli solunum sonucu ATP üretir ve yan ürün olarak CO2 oluştururlar.)
Soru 5. Cıvık mantarların hücre yapılarında aşağıdakilerden hangileri bulunmaz?
I. Çekirdek
II. Hücre çeperi
III. Mitokondri
IV. Klorofil
A) I ve II B) Yalnız II C) II ve IIII D) II ve IV E) II , III ve IV
Cevap:5. D
Açıklama:
I. Çekirdek. Bulunur.
II. Hücre çeperi. Bulunmaz.
III. Mitokondri. Bulunur.
IV. Klorofil. Bulunmaz.
MANTARLAR ALEMİ
( Fungiler )
Mantarların Genel Özellikler:
1- Genellikle çok hücreli olmakla beraber tek hücreli çeşitleri vardır.
2- Ökaryot hücre yapısına sahiptirler.
3- Aktif hareket etmezler.
4- Klorofil ve kloroplast bulundurmazlar. Bu yüzden fotosentez yapamazlar. Pigment maddeleri olmadığı için renksizdirler.
5- Kök, gövde veya yaprakları yoktur.
6- Heterotrof beslenirler. Bu özellikleri ile bitkilerden ayrılırlar.
7- Çoğunlukla saprofittir. Bazı türleri parazittir.
8- Saprofit olanları organik maddeleri inorganik madde haline getirerek madde döngüsünün devamını sağlarlar.
9- Depo polisakkaritleri glikojendir. ( Yani glikozun fazlasını glikojene dönüştürerek depolar.)
10- Mantarlarda kitin yapıda hücre duvarı bulunur.
11- Sentrozom taşımazlar.
12- Endositoz yapamazlar.
⇒Depo polisakkaritlerinin glikojen olması, kitin taşımaları ve heterotrof beslenmeleri yönüyle hayvanlara; hücre çeperine sahip olmaları, aktif olarak hareket edememeleri ve sporla çoğalmaları yönüyle de bitkilere benzerler.
Mantarlarda Üreme:
- Mantarlar genellikle Sporla ürer.
- Mantarların oluşturduğu spor hücrelerinin uygun şartlarda çimlenmesi ile olgun mantar oluşur.
- Sporlar mitoz bölünme ya da mayoz bölünme ile oluşabilir.
- Spor hücreleri mitoz bölünmelerle Hif adı verilen ince iplikçikleri oluşturur.
- Hifler gelişerek Miselyum adı verilen daha karmaşık iplikçikleri oluşturur. (Maya mantarları hariç vücutları hif ve miselyumlardan oluşmuştur.)
- Mantarlar miselyumlardan oluşur.
⇒Miselyum;
1- Mantarın bulunduğu ortama tutunmasını sağlar.
2- Ortamda bulunan büyük organik moleküllerin sindirilmesini sağlar.
3- Sindirilmiş besinlerin emilimi yine miselyumlar tarafından gerçekleşir.
Dikkat Et !
- Bira Mayası tek hücreli bir mantar çeşididir.
- Bira mayasında tomurcuklanarak üreme gözlenir.
- Mantarlar nemli, rutubetli ve karanlık yerleri sever.
- Bu nedenle nemli , rutubetli ormanlar, mağaralar ve diğer canlıların ölü kalıntılarının iç kısımları mantarlar için iyi bir üreme ortamıdır.
- Mantarlar tomurcuklanma ve sporlanma gibi eşeysiz üremenin yanında eşeyli üreme de gerçekleştirirler.
- Bazı türlerinde metagenez de görülür.
Hatırlatma !
Spor: Eşeysiz üremeyi sağlayan olumsuz koşullara karşı dayanıklı özel üreme hücresidir.
Metagenez ( Döl Almaşı): Eşeyli ve eşeysiz üremenin art arda gerçekleştiği üremeye denir.
Mantarların Çeşitleri:
1- Parazit Mantarlar ( Hastalık Yapıcı Mantarlar):
1- Parazit yaşarlar.
2- Üzerinde yaşadığı canlıya zarar verirler.
Örneğin;
- El ve ayaklarda mantar hastalığına neden olurlar.
- Saç kıran ,
- Pamukçuk ( aft)
- Mantar sporlarla havaya karışarak insanlarda insanda alerjiye ve astıma neden olurlar.
- Bazı mantarlar bitkiler üzerinde parazit olarak yaşarlar. Tarım bitkilerine çok büyük zarar verirler.
2- Maya Mantarları: ( Bira Mayası)
1- Tek hücrelidir. ( Miselyum bulunmaz. )
2- Etil alkol fermantasyonu yapar. (Oksijenli solunum da gerçekleştirir. )
3- Hamurun mayalanmasında görev yapar. (Tüm unlu mamullerin mayalanması )
4- Eşeysiz üreme çeşitlerinden tomurcuklanma ile ürer.
Örneğin;
- Maya mantarları fermantasyon gerçekleştirir. Fermantasyon yapabilme özelliğinden dolayı peynir, alkol, antibiyotik ve ekmek yapımında kullanılır.
3- Küf Mantarlar:
1- Sporla eşeysiz olarak ürerler. Metagenezde görülür.
2- Miselyumları gelişmiştir.
3- Saprofit ( çürükçül ) beslenirler. Dolayısıyla da hücre dışı sindirim enzimleri gelişmiştir.
4- Bitki ya da hayvanlara zararlı olabilirler.
5- Antibiyotik yapımında kullanılan küf mantarları vardır. ( Peynir altı küfünün ‘’ Penisilin ‘’ yapımında kullanılması gibi.)
Örneğin;
- Küf mantarları ekmek, peynir, salça, limon, meyve, sebze ve diğer yiyeceklerin çürümesine neden olurlar
4- Şapkalı Mantarlar:
1- Kara ortamında yaygın olarak bulunur. Nemli ve loş ortamlarda yaşarlar.
2- Zehirli türleri vardır.
3- Saprofit beslenirler. ( Heterotrofturlar.)
4- Eşeysiz spor ile ürerler. ( Metagenez görülür.)
5- Şapka kısmının altında spor keseleri bulunur. Spor hücreleri kümeler halinde ‘’Spor keselerinde’’ bulunur.
6- Pasif hareket etmeleri ve hücre çeperi ( kitin yapılı) bulundurmaları yönüyle bitkilere, glikojen depo etmeleri heterotrof beslenmeleri ile hayvanlara benzerler.
7- Şapkalı mantarlar besin olarak kullanılır. Besin içerikleri çok zengindir.
- Mantarların üremesi sporlar yardımıyla gerçekleşir.
- Rüzgâr gibi fiziksel faktörler yardımıyla çevreye yayılan sporlar uygun bir ortam bulduklarında büyüyüp gelişerek mantarları oluşturur.
- Sporlar çok büyük miktarlarda üretilir. Sporlar hem üremeyi kolaylaştıran hem de mantarın farklı bölgelere yayılmasını sağlayan bir yapıya sahiptir.
- Şapkalı mantarlar yer altındaki miselyumdan uzanan üreme yapılarıdır. Şapkalar sporların havaya yayılmasını sağlar
Ek Bilgi:
Mantar Zehirlenmesi
- Şapkalı mantarlar besin yönünden zengindir.
- Ancak doğada çok zehirli mantar türleri de bulunmaktadır.
- Bu nedenle mantar yetiştiricileri tarafından yetiştirilen kültür mantarlarını tüketmek daha güvenlidir.
- Zehirli mantarlar yenildiğinde 2-6 saat sonra zehirlenme belirtileri görülmeye başlar. Bu belirtile sersemlik, uykuya meyil, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme , yüzde ve boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı, bulantı ve kusma, terleme şeklinde olabilir. Bazı zehirli mantarlar yenildiğinde soğuk algınlığına benzer belirtilerde ortaya çıkabilir.
- Ülkemizde bilinen 100 civarında zehirli mantar türü bulunmaktadır.
LİKEN:
- Liken, alg ve mantarın oluşturduğu birlikteliktir.
- Alg fotosentez tepkimeleri ile organik besin maddesi ve oksijen üretir.
- Mantar organik besin maddesini kullanır ve algin ürettiği oksijenden yararlanır.
- Mantarın solunum tepkimeleri sonucunda açığa çıkan karbon dioksit ve suyu da alg fotosentez tepkimesini gerçekleştirmek için kullanır.
- Bu durumdan her iki canlı da fayda gördüğünden bu birliktelik mutualizmdir.
MİKORİZA:
- Mikoriza bitki kökleri ile mantar hiflerinin oluşturduğu birlikteliktir.
- Bitki kökleri, hiflerle birlikte daha geniş̧ yüzey alanına sahip olur ve böylece su ve minarelleri topraktan daha kolay alabilir.
- Mantar hifleri ise bitki hücrelerinden besin sağlar.
- Her iki taraf da bu birliktelikten fayda gördüğünden bu birliktelik mutualizmdir.
Mantarların Önemi
1- Mantarlar ölü bitki ve hayvan kalıntılarının çürüyerek toprağa karışmasında rol oynar.
2- Bu olayla toprak besin maddesi açısından zenginleşirken mantarlar yeryüzünde madde döngüsünde rol oynamış olur. Madde döngüsü yaşamın devamı için gereklidir.
3- Mantarlar birçok bitkinin en büyük yardımcısıdır. Topraktaki mineralleri ve suyu almalarına yardım ederler.
4- Besin kaynağı olarak kullanılır.
5- Fermantasyon endüstrisinde, ilaç sanayisinde ve çeşitli ürünlerin elde edilmesinde kullanılır.
KONU TARMA
Cevap:1. C
Açıklama:
- Mantarlar heterotrof canlılardır. CO2 kullanarak glikoz üretimi yani fotosentez yapmaz.
- Dolayısıyla zamanla CO2 kullanımına bağlı azalma durumu oluşmaz.
- Mantarlar her canlı gibi ATP ve protein üretimi yapar.
- Glikozu besin olarak kullanır.
- Mantarların depo maddesi glikojendir. Yani glikozları kullanarak glikojen üretimi yapar.
Soru: 2. Mantarların özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Bitki ve mantarlarında depo polisakkariti aynıdır.
B) Böceklerin dış iskeletini oluşturan polisakkaritler ile mantarın hücre duvarını oluşturan polisakkaritler aynı çeşittir.
C) Miselyumların mantarların beslenmesini sağlayan yapılardır.
D) Doğadaki önemli ayrıştırıcı grubunu oluştururlar.
E) Mantarlar genellikle sporla ürer.
Cevap:2. A
Açıklama:
A) Bitki ve mantarlarında depo polisakkariti aynıdır. Yanlış. ( Bitkilerin depo polisakkariti ‘’ nişasta’’ mantarların ise glikojendir.)
B) Böceklerin dış iskeletini oluşturan polisakkaritler ile mantarın hücre duvarını oluşturan polisakkaritler aynı çeşittir. Doğru. (Her ikisinin hücre duvar yapısı ‘’ Kitin ‘’ yapılıdır.)
C) Miselyumların mantarların beslenmesini sağlayan yapılardır. Doğru.
D) Doğadaki önemli ayrıştırıcı grubunu oluştururlar. Doğru. (Çoğu saprofittir.)
E) Mantarlar genellikle sporla ürer. Doğru.
Soru: 3. Ayrıştırıcı mantarlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Mantarlar ekosistemin en önemli ayrıştırıcılarıdır.
B) Madde döngüsünün sağlanmasında önemli yeri vardır.
C) Ormanlardaki organik döküntüleri ve çöpleri ayrıştırabilirler.
D) Tarım bitkilerine çok büyük zarar verirler.
E) Hücre dışı sindirim enzimleri gelişmiştir.
Cevap:3. D
Açıklama:
A) Mantarlar ekosistemin en önemli ayrıştırıcılarıdır. Doğru.
B) Madde döngüsünün sağlanmasında önemli yeri vardır. Doğru.
C) Ormanlardaki organik döküntüleri ve çöpleri ayrıştırabilirler. Doğru.
D) Tarım bitkilerine çok büyük zarar verirler. Yanlış. ( Parazit (hastalık yapıcı) mantarların yol açtığı bir sorundur.)
E) Hücre dışı sindirim enzimleri gelişmiştir. Doğru.
Soru: 4. Mantarlar aleminde bulunan bir canlı aşağıdaki özelliklerden hangisine kesinlikle sahiptir?
A) Ototrof beslenme.
B) CO2 özümlemesi yapma.
C) Ökaryot hücre yapısına.
D) Eşeyli üreme.
E) Hücre duvarında selüloz bulundurma.
Cevap:4. C
Açıklama:
A) Ototrof beslenme. Yanlış. ( heterotrof beslenirler.)
B) CO2 özümlemesi yapma. Yanlış. ( heterotrof beslenirler. Fotosentez yapmaz dolayısıyla da CO2 özümlemesi yapmaz. )
C) Ökaryot hücre yapısına. Doğru.
D) Aktif harekete . Yanlış. ( Pasif hareket ederler.)
E) Hücre duvarında selüloz bulundurma. Yanlış. ( hücre duvarında ‘’ kitin ‘’ bulundurur.)
Soru: 5.
I. Hücre çeperi bulundurma.
II. Ökaryot hücre yapışı.
III. Aktif hareket edememe.
IV. Klorofil pigmenti bulundurma.
Yukarıdakilerden hangileri hem mantarlar hem de bitkiler aleminde yer alan canlılara ait ortak özellik değildir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) Yalnız IV E) I, ve IV
Cevap: 5. D
Açıklama:
I. Hücre çeperi bulundurma. Ortaktır.
II. Ökaryot hücre yapısı. Ortaktır.
III. Aktif hareket edememe. Ortaktır.
IV. Klorofil pigmenti bulundurma. Ortak değildir. ( Mantarlarda pigment maddesi bulunmaz.)
KONU BİTTİ.
Comments (2)
Merhaba sayfanızı ders anlatimlarimda kullanmaya başladım. Emeğinize sağlık. Çok tsk ederim. Ancak bi ricam olacak bazı sayfaları pdf şeklinde indiremiyorum. Bana canlıların sınıflandırılması bi fasikül halinde gerekiyor. Rica etsem pdf ler konusunda yardımcı olur musunuz?
Merhaba.Güzel nazik yorumunuz için teşekkür ederiz.
İndirmek istediğiniz konuya ait sayfada,sağ tık yapıp ”sayfayı kaydet” yaparak masa üstüne kaydede bilirsiniz.
Ya da indirmek istediğiniz konunun tamamını sağ tıkla seçerek kopyalayabilir ve daha sonra world sayfasına yapıştır yaparak indirme yapabilirsiniz.